Bory Tucholskie

Bory Tucholskie są bardzo atrakcyjne i unikatowe pod wieloma względami. Są przede wszystkim obszarem bardzo czystym, który posiada wiele ciekawych, wartych odwiedzenia miejsc. Turyści spotkać tu mogą osobliwą florę i faunę, charakterystyczną niekiedy tylko dla tego regionu. Teren ten jest też ciekawy dla ludzi lubiących wypoczynek aktywny, występuje tu wielka różnorodność sposobów na aktywne spędzanie wolnego czasu.

Przez Bory Tucholskie płyną dwie rzeki: Brda na zachodnim krańcu, Czarna Woda – także zwana Wdą – na wschodnim. Obydwie po długim biegu, w którym tworzą wiele zakrętów i głębokie, urocze, romantyczne doliny, znajdują swe ujście w Wiśle.

Bory Tucholskie znajdują się na obszarze dwóch powiatów: tucholskiego i świeckiego. Kiedy przyjrzymy się uważnie mapie, naszym oczom ukazuje się niezwykła różnorodność tych terenów. Rozległe lasy, szeroka dolina królowej polskich rzek z efektownymi punktami widokowymi, kręta nitka Wdy głęboko wcięta w równiny, czyste jeziora, ciekawe zabytki i niezwykli ludzie, którzy dbają o zachowanie dziedzictwa borowiackiego i kociewskiego.

ATRAKCJE BORÓW TUCHOLSKICH

Każdy zakątek tej pięknej przestrzeni zasługuje na uwagę. Zapierające dech w piersiach krajobrazy, malownicze rzeki i lasy, bogactwo grzybów, jagód i ryb przyciągają turystów szukających wytchnienia od dnia codziennego. Byłoby niemożliwe opisanie wszystkich tych pięknych miejsc w Borach Tucholskich, ponieważ piękno tej okolicy zmienia się wraz z każdym następnym krokiem. Warto przedstawić ciekawe punkty, których nie powinna omijać osoba zwiedzająca, a ujrzenie ich powinno zadowolić każde oko i każdy zmysł poznawczy.

PIEKIEŁKO

Uroczysko położone nad rzeką Brdą, 3 km na południe od Tucholi, uznane przez turystów za niezwykłą atrakcję. Brda przepływa tutaj krętym korytem, tworzy liczne zakola, przekrój jej doliny jest niesymetryczny i widoczne są liczne erozyjne podcięcia brzegów. Dno rzeki jest wysłane piaskami i licznymi głazami. Wzdłuż rzeki spotkać można również różnorodną florę, zaś dochodzące niekiedy promienie słoneczne zwiększają urok tego odcinka leśnego. Całość stwarza niepowtarzalny nastrój nazywany od dawna przez turystów "Piekiełkiem". Godzi się tutaj nadmienić, iż przy nadleśnictwie Świt znajduje się 5 około siedemset letnich dębów o obwodzie 251 - 446cm - pomników przyrody, zwanych wisielczymi, ponieważ tędy prowadził "szlak napoleoński". 2 km na północ, w Rudzkim Moście wzniesiono w maju 1986 r. monumentalny żelbetonowy pomnik - wycięty krzyż, na miejscu egzekucji jesienią 1939r. w obecności "Kata Pomorza" - gdańskiego "gauleitera' Alberta Forstera 560 mieszkańców miasta i byłego powiatu tucholskiego.

KAMIENNE KRĘGI

17- hektarowy rezerwat archeologiczno - przyrodniczy znajduje się w pobliżu rzeki Wdy, 2 km od wsi Odry, do której można dojechać drogą asfaltową z Czerska. Jest to unikalny zabytek kultury, gdyż drugi w kraju w Węsiorach, przy trasie Bytów - Kartuzy, jest znacznie mniejszy. Obiektem tym interesowano się już w pierwszej połowie XIX wieku przypuszczając, że jest to zabytek o charakterze astronomicznym, gdyż przeprowadzone linie przez środek grup okręgów wskazują miejsce wschodu słońca w czasie przesilenia letniego, a drugiego przesilenia zimowego. Kręgów kamiennych o średnicy od 15 do 33 m przetrwało do naszych czasów 10 i są one zbudowane z głazów. Wokół kręgów znajduje się 30 kurchanów usypanych z ziemi i otoczpnych kamieniami, w których znajduje się od 2 do 3 grobów. W ich wnętrzach można było znaleźć wyroby ze srebra, brązu, a nawet i złota. Na głazach znajduje się 45 rodzajów mchów i porostów z wczesnego okresu polodowcowego tj 15 tys. lat wstecz, spotykane dzisiaj tylko w północnej tundrze lub w surowym klimacie wysokogórskim.

AKWEDUKT W FOJUTOWIE

W tej miejscowości można podziwiać szczególny ewenement krajobrazowy, a mianowicie przecinanie się dwóch wodocieków płynących na różnych poziomach. Chodzi tu o skrzyżowanie wód Wielkiego Kanału Brdy płynących znacznie wyżej i wód Czerskiej Strugi toczących się w naturalnym łożysku położonym kilkanaście metrów niżej. Podobne zjawisko należy do unikalnych w Polsce. Fojutowo leży 3 km od Legbąda koło Tucholi.

Wdecki Park Krajobrazowy bramą Borów Tucholskich. 

Wschodnia część Borów Tucholskich, a zwłaszcza tereny w środkowym biegu rzeki Wdy od dawna urzekały pięknem lasów, czystymi wodami oraz dużą różnorodnością świata roślinnego i zwierzęcego. Monotonne z pozoru bory sosnowe kryją wiele zaskakujących niespodzianek ze świata przyrody. Zachowane dobra regionalnej kultury oraz niepowtarzalny klimat i urok tutejszych krajobrazów legły u podstaw utworzenia 16 lutego 1993 roku Wdeckiego Parku Krajobrazowego.

Obszar parku zajmuje 23 789 ha z czego 4 609 ha to otuliny. Park leży na terenie siedmiu gmin - Osie, Lniano, Śliwice, Drzycim, Warlubie, Jeżewo i Cekcyn. Obecna rzeźba terenu, na którą składają się równiny sandrowe, płaskie i faliste, wysoczyzny morenowe, dna dolin rzecznych i obniżenia rynien glacjalnych, zostały ukształtowane podczas zlodowacenia bałtyckiego.

Klimat Parku ma charakter umiarkowany ze stosunkowo małymi amplitudami temperatur. Spowodowane jest to położeniem wewnątrz dużego kompleksu leśnego, który łagodzi zjawiska meteorologiczne. Nazwa pochodzi od rzeki Wdy. Park położony jest na terenie jej środkowego biegu, gdzie Czarna Woda jest najpiękniejszą i jednocześnie,zaraz po Brdzie, największą rzeką Borów Tucholskich. Bystry nurt i często kamieniste podłoże nadają jej charakter rzeki górskiej. Ponadto liczne zwężenia i meandry sprawiają, że jest nadzwyczaj malownicza.

Ale to nie jedyne bogactwo Parku. Znajdziemy tu rzadkie gatunki roślin i zwierząt, stad nie dziwi fakt ustanowienia wewnątrz 5 rezerwatów i ponad 50 pomników przyrody.

MIEJSCOWOŚCI, KTÓRE WARTO ODWIEDZIĆ

• Tuchola
• Chojnice
• Chełmno
• Czersk
• Charzykowy
• Fojutowo
• Odry
• Gołąbek
• Stara Rzeka
• Kasparus

Stolicą Borów jest 13-tysięczne miasto Tuchola.

Znajduje się w województwie kujawsko- pomorskim w regionie Borów Tucholskich, graniczącym na północy z Kaszubami i Kociewiem oraz na południu z Krajną.
Jest jedną z najstarszych osad ludzkich w Polsce. Jego początki datują się na okres panowania Mieszka I, a pierwszy przekaz pisany pochodzi z 1287 roku, kiedy arcybiskup gnieźnieński, Jakub Świnka, konsekrował miejscowy kościół. Świątynia spłonęła w 1781 roku, po czym w ciągu trzech lat została odbudowana. Po zajęciu Tucholi przez hitlerowców w 1939 roku kościół został rozebrany.

Prawa miejskie Tuchola otrzymała prawdopodobnie w XIII wieku na prawie polskim, jednak pierwszy dokument lokacyjny wystawiony został w Malborku w dniu 22 lipca 1346 roku. Miasto otrzymało przywilej prawa chełmińskiego z rąk wielkiego mistrza Heinricha Dusemera von Arserg. W tym samym roku Krzyżacy rozpoczęli budowę murowanego zamku. Został on zniszczony podczas wojen szwedzkich w XVII wieku, a jego ruiny rozebrane i wykorzystane do odbudowy miasta po pożarze w roku 1781.

Śmiało można powiedzieć, że Bory Tucholskie są same w sobie wielką atrakcją. Ich wyjątkowość została potwierdzona utworzeniem obszaru Natura 2000 i rezerwatu Biosfery UNESCO.
To obszar z niezwykle zdrowym powietrzem, na którym żyje wiele unikatowych, chronionych (w tym te, które są najbardziej zagrożone) i rzadkich gatunków roślin, zwierząt oraz grzybów.

Miejsca w okolicach Tlenia, które warto odwiedzić:

• Zgorzały Most - Stary Młyn
• Zbiornik retencyjny w pobliżu miejscowości Wierzchy
• Punkt widokowy (pomiędzy Tleniem i Trzebcinami)
• Ścieżka dydaktyczna "Wypalanki" w Trzebcinach
• Elektownia wodna Żur
• Kamień Napoleoński
• Wąwóz Czyściewnica
• Ścieżka ciszy w pobliżu Starej Rzeki